Orðskviðirnir

Orðskviðirnir eru ágrip af spakmælum Gyðingaþjóðarinnar um margar aldir. Þeir eru auðug náma og liggja sumar æðar langt að. Meginsérkenni þeirrar speki sem birtist á síðum Gamla testamentisins er að finna í Okv 9.10 þar sem talað er um ótta Guðs sem upphaf spekinnar. Sú hugsun er víða í Gamla testamentinu (sbr. Okv 15.33, Job 28.28 og Slm 111.10). Samkvæmt því sem talsmenn spekistefnunnar í Ísrael kenndu kom sönn speki aðeins til þeirra sem trúðu á Drottin og „óttuðust“ hann, þ.e. lifðu í virðingu og lotningu frammi fyrir honum (Okv 1.29; 2.5). Trúin var álitin forsenda þess að öðlast skilning (Okv 3.5–3.8).

Spekin er það efni Gamla testamentisins sem á mest skylt við trúarhugmyndir nágrannaþjóða hinna fornu Hebrea. Gamla testamentið ber ekki aðeins speki Salómons saman við útlenda speki (1Kon 5.10) heldur fær einnig að láni smærri söfn útlendra orðskviða (Okv 30.1; 31.1). Yfirbragð spekiritanna og viðhorf eru frábrugðin öðrum ritum Gamla testamentisins. Talað er um einstakling fremur en þjóð og sannleikurinn þannig fram settur að hver og einn getur skilið af hyggjuviti sínu. Eftirtektarverð er lýsingin á spekinni í 8. og 9. kafla. Þar er henni líkt við konu sem á húsum að ráða. Þeir eru sælir sem dvelja við hennar dyr.

Meðal efnis sem fjallað er um í Orðskviðunum má nefna: um mannlega tilveru, manninn í samfélaginu, um vinnu, eignir og fólk í opinberu lífi. Spekin er borin saman við heimskuna og fjallað um menntun sem leiðir til speki.

Skipting ritsins

1.1–9.18 Inngangur: Spekin lofuð

10.1–29.27 Orðskviðir Salómons

30.1−30.33 Ýmsir orðskviðir

31.1–31.9 Orð móður Lamíels

31.10–31.31 Lof um dugmikla konu

© 2024 Hið íslenska biblíufélag (Hljóðbók): 9789935553195

Útgáfudagur

Hljóðbók: 17 augusti 2024